آفت دهانی (Canker Sores) زخم‌های کوچک، دردناک و بسیار شایعی هستند که در داخل دهان و روی قسمت های نرم دهان، زبان،و داخل گونه‌ها و لب‌ها ایجاد میشود. زخم‌های حاصله از این عارضه، رنگی سفید مایل به زرد دارند که گِرد یا بیضی شکل هستند اغلب در بزرگسالی ظاهر می‌شوند. البته امکان ابتلا در کودکان نیز وجود دارد.
علائم آفت
- زخم گرد به رنگ سفید یا خاکستری با اطراف قرمز رنگ
- درد یا سوزش در دهان که هنگام غذا خوردن، مسواک زدن و.. احساس میشود،
- و اگر بر روی لب ها ظاهر شود فرد بیشتر حس درد را تجربه می نماید زیرا حتی هنگام حرف زدن و خندیدن نیز حس میشود.
علل آفت دهانی
تشخیص علت و منشا آفت بسیار دشوار و در بعضی مواقع غیر ممکن است، چراکه عوامل مختلفی باعث ایجاد آفت دهانی میشود. اعم از :
- عوامل ژنتیکی
- استرس
- تغیر هورمونی مخصوصا در خانم ها به دلیل عادت ماهانه
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و یا عادت‌های اشتباه در بهداشت دهان و دندان
- استعمال دخانیات و یا ترک سیگار
- ارتودنسی
- استفاده از خمیردندان حاوی سدیم لوریل سولفات
- آلرژی به مواد غذایی یا استفاده از مواد غذایی آلوده
- کمبود ویتامین b12 و اسید فولیک در بدن
- رادیوتراپی سر و گردن
- وجود ویروس تبخال در بدن
- برخی بیماری ها
- مصرف برخی از دارو ها
بیماری هایی که میتوانند موجب بروز آفت دهانی شوند:
- سرطان دهان
- بیماریهای دستگاه گوارش
- سرماخوردگی یا آنفولانزا
- بیماریهای التهابی روده
- اختلالات خود ایمنی
- برخی ایدز
- پیوند عضو
داروهایی که ممکن است باعث ایجاد آفت دهان شوند:
- آسپرین و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)
- مسدود کننده‌های بتا
- نیکوتین خوراکی
- داروهای شیمی درمانی و سرکوب کننده‌های سیستم ایمنی
- پنی سیلامین
- داروهای سولفا
- فنیتوئین
- آنتی بیوتیک‌ها و آنتی کولینرژیک
- مهارکننده‌های تجمع پلاکتی و مهار کننده‌های پروتئین
- وازودیلاتورها
- ضد ویروس‌ها وضد فشار خون‌ها
درمان آفت:
آفت دهان معمولا به صورت خودبخود برطرف میگردد، و نگران کننده نخواهد بود. چنانچه درد، سوزش و التهاب ناشی از آفت برطرف نشود و یا به صورت مکرر در نقاط مختلفی از دهان این عارضه به وجود آید؛ و علائم عفونی اعم از ترشحات چرکی، پوسته پوسته شدن، تب و درد زیاد به همراه داشته باشد؛ بهتر است به متخصص تشخیص بیماری های دهان و دندان مراجعه نمایید و ویزیت شوید، چراکه احتمال وجود بیماری های مختلفی در ناحیه دهان و یا بدن شما وجود دارد. درمان بیماری آفت دهانی در دندان پزشکی: چنانچه احتمال عفونی شدن آفت دهان به باکتری وجود نداشته باشد و زخم ایجاد شده دارای قرمزی، پوسته پوسته شدن، ترشحات چرکی نباشد و فرد مبتلا تب و علائم ابتلا به عفونت نداشته باشند. طبق تجویز دندان پزشک از دارو های ضد درد و یا ضد التهابی (ژل‌های موضعی یا پمادها) برای کاهش درد، سوزش و التهاب استفاده میشود. این داروها معمولاً نیاز به نسخه دارند و باید دقیقاً مطابق دستور دندان پزشک مصرف شوند. این بیماری معمولاً طی هفت تا ۱۰ روز از بین می‌رود. اما با چند راهکار خانگی میتوان به روند بهبودی و کاهش درد و التهاب آفت کمک کرد. داروهای طبیعی برای تسکین سریع دردهای ناشی از این بیماری شامل موارد زیر هستند: اجتناب از مصرف بعضی غذاها: برای درمان آفت بهتر است از مصرف غذاهای تند، نمکی و اسیدی و غذا ها و نوشیدنی های داغ خودداری نمایید. مصرف برخی از مواد غذایی: پیاز خام آب هویج، کرفس و آب گوجه فرنگی، عسل، نعنا، نارگیل و کشک یخ: مکیدن یخ به هنگام سوزش و التهاب موجود در دهان باعث تسکین درد می شود و به دلیل سرمای یخ جریان خون در آن منطقه کاهش یافته و در نتیجه التهاب و قرمزی آن ناحیه نیز کاهش می یابد. مصرف ویتامین C، ویتامین B و زینک استفاده از دهان شویه
انواع دهان شویه:
- استفاده از دهانشویه و خمیردندان که فاقد سدیم لوریل سولفات باشند.
- گیاهان مریم گلی و بابونه را در آب آغشته کرده و روزانه چهار تا شش بار از آن به عنوان دهانشویه استفاده کنید.
- هر روز چند بار دهان خود را با آب نمک گرم یا جوش شیرین شستشو دهید (یک قاشق چای خوری جوش شیرین و نصف فنجان آب گرم)
- می توان چای سرد شده را همانند دهانشویه استفاده نمود و بعد از دهان خارج نمایید وجود تانن موجود در چایی سبب التیام زخم شما می شود.
- شستوشو دهان با دیفن هیدرامین ، یا شربت آلمینیوم ام جی
- و استفاده از اسپری لی دوکائین
نکته: قبل از استفاده از هرگونه داروی خانگی، با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید. زیرا بسیاری از این روش‌ها از نظرعلمی آزمایش نشده و یا اثبات نشده اند.
استفاده از لیزر جهت بهبود آفت دهان:
با توجه به این که علت اصلی آفت دهان در اکثر مواقع مشخص نیست، نمی‌توان گفت لیزر در همه ی موارد باعث از بین رفتن آفت میشود. چنانچه علت آفت دهان مواد غذایی آلوده یا میکروب باشد با تاباندن اشعه های لیزر ناحیه ای که دچار آفت شده، ضدعفونی شده و عارضه بر طرف میشود، اما اگر ،ت ایجاد شده ناشی از موارد دیگری باشد، لیزر تنها به بر طرف کردن التهاب، عفونت و درد و در نهایت بهبود سریع تر آفت کمک می‌کند.
