عوارض عکسهای رادیولوژی دهان و دندان

رادیوگرافی‌های دندان برای مشخص نمودن دندان‌های شکسته، استخوان‌های شکسته، پوسیدگی، آبسه‌های دندانی، کیست‌ها، بررسی مفصل، بررسی رابطه استخوان‌ها وخیلی موارد دیگر کاربرد دارد. ممکن است تهیه رادیوگرافی‌های دهان ودندان برای برخی از افراد نگران کننده باشد. بر اساس قانون مراجع علمی، حداکثر اشعه مجازی که هر فرد در طی سال می‌تواند دریافت کند برابر با ۵ هزار میلی رم است. بنابراین اگر فردی در محدوده پایین‌تر از این حد قرار گیرد نباید نگرانی داشته باشد. هر فرد سالیانه و بطور طبیعی به میزان تقریبی ۳۵۰ میلی رم از اشعه‌هایی که در محیط وجود دارد را جذب می‌کند. این اشعه‌ها از منابعی نظیر پرواز با هواپیما و ساختمان‌ها به فرد می‌رسد. با احتساب اشعه‌های محیطی هر فرد می‌تواند حدود ۷۰ بار از تمام دندان‌ها رادیوگرافی در سال تهیه نماید.

چند منبع مهم اشعه در دندان‌پزشکی وجود دارند. یک نوع مربوط به عکس‌های موسوم به پری‌آپیکال است که از تک‌تک یا گروهی از دندانهای مجاور گرفته می‌شود تا بررسی تاج، ریشه و بافت‌های اطراف دندان‌ها انجام شود. نوع دیگر رادیوگرافی‌هایی است که عمدتا برای بررسی پوسیدگی دندانی است که به آن‌ها رادیوگرافی بایت‌وینگ گفته می‌شود. گروه بعدی عکسهایی هستند که برای بررسی تمام دندان‌ها یا بررسی استخوانهای سر وصورت تهیه می‌شوند که در درمانهای تخصصی‌تر مثل ارتودنسی استفاده می‌شوند هر کدام از این منابع اشعه متفاوتی را به افراد می‌رساند. با توجه به اینکه رادیوگرافی‌های دندانی در محل‌های خاصی از دهان و یا صورت تهیه می‌شوند و مقدار اشعه آن‌ها به نسبت کم است مقدار اشعه‌ای که از این رادیوگرافی‌ها به سایر نقاط بدن می‌رسد بسیار کم است. بنابراین خطر جدی سایر اندام‌ها را تهدید نمی‌کند. رادیوگرافی‌های معمول دندان‌پزشکی تنها حدود پنچ میلی رم اشعه وارد دهان و فک می‌کنند اگر بیش از۱۰۰۰ رادیوگرافی از این نوع تهیه شود خطر ایجاد عوارض وجود خواهد داشت. از طرفی با توجه به پیشرفت تکنولوژی فیلم‌ها، افزایش ولتاژ وفیلتر‌های مناسب بازهم میزان اشعه مورد نیاز کاهش یافته است. در هرنوع رادیوگرافی دستگاههای قدیمی از اشعه بیشتری استفاده می‌کنند. مهم آن است که افراد تهیه کننده دقت کافی در تهیه عکس داشته باشند.

عوارض اشعه رادیولوژی در دندانپزشکی ناچیز است. میزان اشعه ای که در رادیوگرافی های دندانپزشکی استفاده می شود بسیار پایین است. بسیاری از سنگهای قشر زمین هم تا حدی عناصر رادیواکتیو دارند. این سنگ ها هم به موجودات زنده اطراف خود اشعه رادیواکتیو تابش می نمایند. دوز (میزان) اشعه ایکس چهار عدد رادیوگرافی معمولی دندانپزشکی معادل یک روز تابش اشعه کیهانی است. بدن هر انسان روزانه از فضای اطراف اشعه کیهانی را جذب می کند. یکی از  انواع رادیوگرافی های دندانپزشکی که پانورامیک (او پی جی – OPG) نام دارد و  تمام دندانها و فک را نشان می دهد دو برابر این میزان (یعنی معادل دو روز تابش عادی کیهانی)، اشعه به بدن می رساند. اگر فردی حتی یک سفر هوایی کوتاه در حد یک تا دو ساعت داشته باشد، همین میزان اشعه مضر را دریافت می کند. خطر احتمالی این رادیوگرافیها در حد خطر بسیاری از فعالیتهای روزمره و معمول بوده و قابل اغماض است. میزان اشعه رادیو گرافی های دندانپزشکی ، با اشعه رادیوگرافی های پزشکی و سی تی اسکن و … قابل مقایسه نیست و در مقایسه با آن ها بسیار ناچیز است؛

با وجود ایمنی نسبی رادیوگرافی‌های دندان‌پزشکی حفاظت دربرابر حداقل اشعه نیز توصیه می‌شود. چند راه برای کاهش خطرات تهیه رادیوگرافی وجود دارد.
– در مرحله اول اطمینان حاصل کنید که به محل‌هایی مراجعه کنید که از دستگاه‌های قدیمی استفاده نمی‌کنند.
– اگر خانم‌ باردار نیاز به تهیه رادیوگرافی داشته باشد لازم است آنرا به تهیه کننده رادیوگرافی اطلاع داده و حفاظت‌های موردنیاز را بعمل آورد.
– استفاده از یقه‌های گردنی برای محافظت از تیروئید یا استفاده از پیش بند‌های سربی برای حفاظت از اندامهای حساس به اشعه مفید است.
– برخی از بیماران تصور می‌کنند که فراموش یا گم کردن رادیوگرافی‌ها اهمیتی ندارد و می‌توانند آن‌ را تکرار کنند اما این مسئله درست نیست و محافظت در برابر تکرار تهیه رادیوگرافی هم توصیه می‌شود.