ایمپلنت دندان یک پایه تیتانیومی یا زیرکونیا است که در داخل استخوان فک کاشته می‌شود تا جایگزین ریشه دندان شده و تاج مصنوعی را که قرار است جای خالی دندان طبیعی را پر کند، محکم در جای خود ثابت نگه دارد.
ایمپلنت دندان یکی از بهترین روش‌های جایگزینی دندان‌های از دست رفته است. ایمپلنت بسیار با دوام و محکم است و طول عمر زیادی دارد.
متداولترین دلایل عدم موفقیت ایمپلنت عبارتند از:
- پری ایمپلنتیت
- عدم تکامل فرایند یکپارچگی استخوان
- آسیب دیدن عصب ها و بافت‌ها
- مشکلات سینوس
- وارد آمدن فشار بیش از حد بر ایمپلنت
- واکنش آلرژی
- باز پس زدن بدن به عنوان شیء خارجی
- خم شدن یا ترک خوردن خود ایمپلنت
علائم شکست ایمپلنت و جوش نخوردن ایمپلنت به چند دلیل عمده رخ می دهد و نشانه هایی دارند . در ادامه به شایع ترین علائم و دلایل شکست ایمپلنت اشاره می کنیم.
پری ایمپلنتیت
پری ایمپلنتیت به عفونت بافت‌های پیرامون ایمپلنت گفته می‌شود که یکی از دلایل اصلی عدم موفقیت ایمپلنت دندان است. این عفونت ممکن است در حین جراحی کاشت ایمپلنت و یا پس از عمل جراحی در زمانی که باکتری‌ها در دهان فعالیت دارند اتفاق بیفتد. چسب دندانپزشکی که برای چسباندن روکش به پایه تیتانیومی ایمپلنت استفاده می‌شود نیز در صورتی که از زیر روکش دندان نشت کند و به بافت لثه برسد، می‌تواند منجر به عفونت شود. پری ایمپلنتیت هم در بافت‌های نرم مانند لثه و هم در بافت‌های سخت مانند استخوان پیرامون ایمپلنت اتفاق می‌افتد. این نوع عفونت لثه پیرامون ایمپلنت می‌تواند منجر به تحلیل رفتن استخوان‌ها و لق شدن ایمپلنت شود. این وضعیت را گاهی اوقات می‌توان درمان کرد اما در بیشتر موارد باید ایمپلنت خارج شده و جایگزین شود. بیمارانی که لثه در آنها کم حجم است، بیماران مبتلا به دیابت، افراد سیگاری و افرادی که بهداشت دهان را به خوبی رعایت نمی‌کنند بیشتر مستعد این وضعیت هستند.
عدم تکامل فرآیند یکپارچگی استخوان
یکپارچگی استخوان به رشد استخوان پیرامون ایمپلنت و جوش خوردن استخوان به ایمپلنت گفته می‌شود. در حقیقت علت اصلی ثبات و استحکام ایمپلنت ، فرآیند یکپارچگی استخوان و آمیخته شدن آن با استخوان فک است که اتصال ساختاری و عملکردی و مستقیم بین استخوان بیمار و ایمپلنت دندان ایجاد می‌نماید. این فرایند رشد چندین هفته یا چندین ماه زمان نیاز دارد. در صورتی که این فرآیند به درستی پشت سر گذاشته نشود درمان ایمپلنت موفقیت آمیز نخواهد بود. به طور کلی در صورتی که ایمپلنت کاشته شده لق باشد، بیفتد و یا علائم تحلیل رفتن استخوان در پیرامون آن مشاهده شود به این معنی است که درمان با شکست مواجه شده است. عوامل زیادی ممکن است منجر به این وضعیت شود که متداولترین آنها عبارت است از کمبود تراکم استخوان، جایگذاری ناصحیح ایمپلنت ، آسیب دیدن بافت‌های پیرامون، وارد آمدن فشار بیش از حد بر ایمپلنت، ضربه دیدن ایمپلنت و یا شکستن آن. تراکم و حجم استخوان باید پیش از کاشت ایمپلنت بررسی شود تا اطمینان حاصل شود برای پشتیبانی ایمپلنت کفایت می‌کند. بیمارانی که استخوان کافی ندارند ابتدا باید عمل جراحی به نام پیوند استخوان یا لیفت سینوس انجام دهند. به این ترتیب احتمال عدم موفقیت ایمپلنت کاهش پیدا می‌کند.
آسیب دیدن بافت‌ها و عصب ها
یکی دیگر از عوامل احتمالی ناموفقیت ایمپلنت که در موارد نادر اتفاق می‌افتد، آسیب دیدن بافت‌ها و به ویژه عصب‌های پیرامون ایمپلنت است. هنگامی که پایه ایمپلنت به عصب خیلی نزدیک باشد، ممکن است بیمار درد طولانی، بی حسی یا مور مور شدن گونه، زبان، چانه، لبها یا لثه را تجربه نماید. آسیب دیدن بافت‌ها و عصب ها ممکن است موقتی و یا دائمی باشد. ممکن است لازم باشد پایه ایمپلنت از استخوان خارج شود. در بیشتر موارد آسیب دیدن بافت‌ها و عصب ها حاصل اشتباهات دندانپزشک می‌باشد. در عمل کاشت ایمپلنت تا حدی بافت‌ها آسیب می‌بینند و این مقدار آسیب، نرمال محسوب می‌شود. پس از عمل جراحی، ناراحتی و خونریزی تا چند روز مورد انتظار است اما در صورتی که ناراحتی شدید باشد و یا خونریزی زیاد باشد و یا این ناراحتی و خونریزی بیش از چند روز طول بکشد باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
مشکلات سینوس
یکی دیگر از نگرانی‌های مهم در مورد ایمپلنت دندان ، کاشت ایمپلنت در فک بالا است چرا که حفره های سینوسی در بالای ریشه دندان‌های بالایی قرار دارند و ممکن است ایمپلنت وارد سینوس شود. در صورتی که تراکم استخوان فک بالا در عقب دهان کافی نباشد به علت وجود سینوس‌ها ممکن است کاشت ایمپلنت در این ناحیه از دهان مشکل ساز شود. به منظور ایجاد قاعده استخوانی محکم‌تر و بهتر برای کاشت ایمپلنت، ممکن است جراح عمل لیفت سینوس انجام دهد. هدف از این کار بزرگ کردن و افزایش سینوس برای ایجاد استخوان بیشتر در بخش عقبی فک بالا می‌باشد با پشتیبانی بهتری برای ایمپلنت ایجاد شود. در صورتی که ایمپلنت وارد حفره سینوس شود این ناحیه دچار التهاب و عفونت می‌شود.
وارد آمدن فشار بیش از حد
شکست ایمپلنت در اثر فشار زیاد روی آن از دیگر دلایل ایمپلنت ناموفق است . گاهی اوقات ممکن است دندانپزشک تصمیم بگیرد بلافاصله پس از کاشت ایمپلنت، بر روی آن روکش دندان نصب نماید. در این این عمل اباتمنت و روکش دندان بلافاصله پس از جایگذاری پایه تیتانیومی ایمپلنت، بر روی آن متصل می‌شود تا جای خالی دندان در دهان پر شود. در حالی که در عمل معمولی کاشت ایمپلنت دندان روکش متصل نمی‌شود بلکه دندانپزشک چند ماه منتظر می‌ماند تا ایمپلنت به استخوان جوش خورده و کاملاً محکم شود تا تحمل فشار فک را داشته باشد. مزیت بارگذاری فوری ایمپلنت در این است که بیمار بلافاصله صاحب دندان می‌شود و جای آن در دهان خالی نمی ماند. همچنین طول مدت درمان و ریکاوری کاهش پیدا می‌کند. با این حال باید عوارضی مانند وارد آمدن فشار زیاد بر ایمپلنت و عدم تکامل فرآیند یکپارچگی استخوان را مدنظر داشت. وارد آمدن فشار بر ایمپلنت منجر به عدم موفقیت ایمپلنت می‌شود چرا که به راحتی فرآیند جوش خوردن استخوان ایمپلنت را مختل می‌کند. بیمارانی که تراکم استخوان در آنها کم است ممکن است گزینه مناسبی برای بارگذاری فوری ایمپلنت نباشند.
باز پس زدن بدن به عنوان شیء خارجی
ایمپلنت دندان نیز درست همانند هر پیوند عضو دیگری ممکن است توسط بدن پس زده شود. اگر چه این وضعیت نادر است اما برخی بیماران دچار این مشکل می‌شوند. در چنین مواردی بدن انسان ایمپلنت دندان را به عنوان شیء خارجی در نظر می‌گیرد و تلاش می‌کند آن را از خود دور کند. نتیجه آن لق شدن و عدم موفقیت ایمپلنت است.
شکستن ایمپلنت
اگر چه ایمپلنت دندان از تیتانیوم ساخته شده و بسیار محکم و مقاوم است اما این امکان وجود دارد که خم شده یا بشکند. شکستن خود ایمپلنت به لطف پیشرفت‌های زیادی که در حوزه دندانپزشکی، مواد و طراحی ایجاد شده است، اصلاً متداول نیست. با این حال این امکان وجود دارد که ایمپلنت تحت تأثیر نیروهای شدید خارجی خم شده یا ترک بردارد. برای مثال در صورتی که ضربه ناگهانی به آن وارد شود ممکن است ایمپلنت آسیب ببیند. فشار پیوسته و شدید که مدتی ادامه پیدا می‌کند مانند دندان قروچه نیز ممکن است باعث آسیب دیدن خود ایمپلنت شود.
